Çan Eğrisi Hesaplama - 2025

Çan Eğrisi Nedir? Online Çan Eğrisi Hesaplama Nasıl Yapılır?

Çan eğrisi sistemi (bağıl değerlendirme sistemi), üniversitelerde kullanılan en yaygın not değerlendirme yöntemlerinden biridir. Bu değerlendirme sistemi, öğrencilerin sınav notlarını sınıf ortalaması ve standart sapmaya göre değerlendirerek harf notlarını belirler. Online çan eğrisi hesaplama araçları, öğrencilerin başarı durumlarını daha adil ve hızlı bir şekilde değerlendirmeyi amaçlar. Sistem adını, not dağılımının çan şeklindeki grafikten alır.

Çan eğrisi sisteminde, notlar normal dağılım eğrisine göre değerlendirilir. Bu dağılımda:

• Notların yaklaşık %68'i ortalama etrafında toplanır
• Notların yaklaşık %95'i iki standart sapma içinde yer alır
• Notların yaklaşık %99.7'si üç standart sapma içinde bulunur

Çan Eğrisi Hesaplama Formülü ve Yöntemi

Çan eğrisi hesaplama formülü, standart sapma ve sınıf ortalaması gibi istatistiksel değerleri kullanır. Bu formül, öğrencilerin ham notlarını bağıl nota dönüştürür. Hesaplama yöntemi şu adımları içerir:

1. Sınıf ortalaması hesaplanır (μ)
2. Standart sapma belirlenir (σ)
3. T-Skoru hesaplanır: T-Skoru = 10 × (Öğrenci Notu - Sınıf Ortalaması) / Standart Sapma + 50
4. Bağıl not hesaplanır: Bağıl Not = (T-Skoru × 0.4) + 30
5. Harf notu belirlenir

Üniversite Çan Eğrisi Hesaplama Sistemi ve Özellikleri

Üniversitelerde çan eğrisi hesaplama sistemi, dersten geçme notunu belirlemek için kullanılan önemli bir değerlendirme aracıdır. Bu sistem şu özelliklere sahiptir:

• Sınıf başarısını baz alır
• Göreceli değerlendirme yapar
• Zor sınavlarda düşük notları telafi eder
• Sınıf içi rekabeti artırır
• Öğretim üyesine esneklik sağlar
• Farklı şubelerdeki değerlendirmeleri dengeler

Standart Sapma ve Çan Eğrisi İlişkisi

Standart sapma çan eğrisi hesaplamasında kritik bir rol oynar. Bu istatistiksel ölçü, notların ortalamadan ne kadar uzaklaştığını gösterir ve çan eğrisinin şeklini belirler. Standart sapma değerinin etkileri şöyledir:

Düşük Standart Sapma (σ < 10):

• Notlar ortalamaya yakın dağılır
• Çan eğrisi daha dik ve dar olur
• Harf notları arasındaki farklar azalır
• Geçme/kalma sınırı netleşir

Yüksek Standart Sapma (σ > 15):

• Notlar geniş bir aralığa yayılır
• Çan eğrisi daha basık ve geniş olur
• Harf notları arasındaki farklar artar
• Not dağılımı daha esnek hale gelir

Bağıl Değerlendirme Çan Eğrisi Sistemi

Bağıl değerlendirme çan eğrisi sistemi, öğrencilerin başarı durumlarını birbirleriyle karşılaştırmalı olarak değerlendirir. Bu sistemin temel özellikleri:

Sistem Özellikleri:

• Sınıf dinamiklerini dikkate alır
• Göreceli başarıyı ölçer
• Adil bir değerlendirme sağlar
• Sınav zorluğunu dengeler
• Farklı öğretim üyelerinin değerlendirmelerini standardize eder

Uygulama Kriterleri:

• Minimum öğrenci sayısı (genellikle 16 veya üzeri)
• Sınıf ortalamasının belirli bir değerin üzerinde olması
• Standart sapmanın anlamlı bir değerde olması
• Devam zorunluluğunun sağlanması

Çan Eğrisi Avantajları ve Dezavantajları

Çan eğrisi sisteminin başlıca avantajları şunlardır:

• Sınıf başarısına göre değerlendirme yapılması
• Zor sınavlarda düşük notların telafi edilmesi
• Öğrenciler arası rekabeti teşvik etmesi
• Değerlendirmede esneklik sağlaması
• Sınav zorluğunun etkisini azaltması
• Farklı öğretim üyelerinin değerlendirmelerini dengelemesi
• Sınıflar arası başarı farklarını normalize etmesi

Dezavantajları ise:

• Sınıf ortalaması düşükse başarılı öğrencilerin notlarının düşmesi
• Her üniversitede farklı uygulanması
• Bazı durumlarda motivasyon düşüklüğüne neden olması
• Mutlak başarıyı tam olarak yansıtmaması
• Küçük sınıflarda sağlıklı sonuç vermemesi
• Çok başarılı sınıflarda haksızlığa yol açabilmesi
• Öğrenciler arası rekabeti olumsuz etkileyebilmesi

Sık Sorulan Sorular

Çana göre not nasıl hesaplanır?

Çan eğrisine göre not hesaplama şu detaylı adımları içerir:

1. Sınıf ortalaması hesaplanır
   • Tüm öğrencilerin notları toplanır
   • Toplam not öğrenci sayısına bölünür
2. Standart sapma belirlenir
   • Her notun ortalamadan farkı hesaplanır
   • Farkların kareleri alınır ve toplanır
   • Toplam öğrenci sayısının bir eksiğine bölünür
   • Sonucun karekökü alınır
3. Her öğrencinin T-skoru hesaplanır
4. T-skoruna göre bağıl not belirlenir
5. Bağıl nota karşılık gelen harf notu atanır

Çanın kaç puan altı geçer?

Çan sisteminde geçme notu üniversiteden üniversiteye değişiklik gösterir. Genel olarak:

• DD harf notu (40-44 puan): Minimum geçme notu
• DC harf notu (45-49 puan): Şartlı geçme notu
• CC ve üzeri (50+ puan): Doğrudan geçme notu

Bazı üniversitelerde:

• Geçme sınırı 45-50 puan aralığına çıkabilir
• DC notunun geçme notu sayılması için genel not ortalaması 2.00 üzerinde olmalıdır
• Bazı temel dersler için minimum CC şartı aranabilir

Çan sistemi en az kaç olmalı?

Çan sisteminde minimum başarı notu genellikle 35-40 puan aralığındadır. Bu değer şu faktörlere göre değişebilir:

Üniversite Faktörleri:

• Üniversitenin yönetmeliği
• Fakülte kararları
• Bölüm gereksinimleri

Ders Faktörleri:

• Dersin zorluk derecesi
• Dersin önemi ve kredisi
• Dersin önkoşul olup olmaması

Sınıf Faktörleri:

• Sınıf mevcudu
• Başarı düzeyi
• Not dağılımı

100 alan çana dahil mi?

Evet, çan sisteminde 100 alan öğrenciler de değerlendirmeye dahildir. Bu öğrencilerin notlarının etkileri:

Sınıf Ortalamasına Etkisi:

• Sınıf ortalamasını yükseltir
• Diğer öğrencilerin bağıl notlarını etkiler
• Genel başarı düzeyini artırır

Standart Sapmaya Etkisi:

• Standart sapmayı artırabilir
• Not dağılımını genişletebilir
• Harf notu aralıklarını etkileyebilir

Genel Değerlendirmeye Etkisi:

• Diğer öğrencilerin notlarının hesaplanmasında rol oynar
• Genel başarı dağılımını şekillendirir
• Sınıf performansını yükseltir

Online çan eğrisi hesaplama nasıl yapılır?

Online çan eğrisi hesaplama araçları, karmaşık formülleri otomatik olarak uygular. Kullanım adımları:

Veri Girişi:

• Sınıf ortalamasını girin
• Standart sapmayı girin
• Kendi notunuzu girin

Hesaplama Süreci:

• T-skoru otomatik hesaplanır
• Bağıl not belirlenir
• Harf notu atanır

Sonuç Görüntüleme:

• T-skoru gösterilir
• Bağıl not gösterilir
• Harf notu gösterilir
• Geçme/kalma durumu belirtilir

Excel çan eğrisi hesaplama nasıl yapılır?

Excel'de çan eğrisi hesaplaması için kullanılan formüller ve adımlar:

Temel Formüller:

• =ORTALAMA(hücre_aralığı) : Sınıf ortalaması hesaplama
• =STDSAPMA(hücre_aralığı) : Standart sapma hesaplama
• T-Skoru formülü: =(10*((not-ortalama)/stdSapma))+50
• Bağıl not formülü: =(T-Skoru*0.4)+30

İleri Excel Fonksiyonları:

• =EĞER() : Harf notu belirleme
• =VE() : Çoklu koşul kontrolü
• =YUVARLAMA() : Ondalık hassasiyeti
• =SIRALA() : Not sıralaması

Çan Eğrisi Hesaplama Örnekleri

Örnek 1: Yüksek Başarılı Sınıf

Sınıf ortalaması 65, standart sapma 12 olan bir derste 75 alan öğrencinin hesaplaması:

• T-Skoru = 10 × (75 - 65) / 12 + 50 = 58.33
• Bağıl Not = (58.33 × 0.4) + 30 = 53.33 (BB)

Örnek 2: Düşük Başarılı Sınıf

Sınıf ortalaması 45, standart sapma 15 olan bir derste 60 alan öğrencinin hesaplaması:

• T-Skoru = 10 × (60 - 45) / 15 + 50 = 60
• Bağıl Not = (60 × 0.4) + 30 = 54 (BB)

Örnek 3: Orta Başarılı Sınıf

Sınıf ortalaması 55, standart sapma 10 olan bir derste 65 alan öğrencinin hesaplaması:

• T-Skoru = 10 × (65 - 55) / 10 + 50 = 60
• Bağıl Not = (60 × 0.4) + 30 = 54 (BB)

Çan Eğrisi Hesaplama Motoru Nasıl Çalışır?

Çan eğrisi hesaplama motoru, karmaşık istatistiksel hesaplamaları otomatik olarak yapar. İşleyiş süreci:

Veri İşleme:

• Girilen verileri doğrular
• Geçersiz değerleri filtreler
• Veri formatını standardize eder

Hesaplama Süreci:

• İstatistiksel formülleri uygular
• T-skorunu hesaplar
• Bağıl notu belirler

Sonuç Üretme:

• Harf notunu belirler
• Sonuçları formatlar
• Kullanıcıya sunar

Harf Notu Hesaplama ve Çan Eğrisi

Harf notu hesaplama çan eğrisi sisteminde şu aralıklara göre yapılır:

Başarılı Notlar:

• AA: 70 ve üzeri (4.00) - Pekiyi
• BA: 65-69 (3.50) - İyi-Pekiyi
• BB: 60-64 (3.00) - İyi
• CB: 55-59 (2.50) - Orta-İyi
• CC: 50-54 (2.00) - Orta

Şartlı/Başarısız Notlar:

• DC: 45-49 (1.50) - Şartlı Geçer
• DD: 40-44 (1.00) - Şartlı Geçer
• FD: 35-39 (0.50) - Başarısız
• FF: 35 altı (0.00) - Başarısız

Hangi Üniversitelerde Çan Eğrisi Var?

Türkiye'deki birçok üniversitede çan eğrisi sistemi uygulanmaktadır:

Devlet Üniversiteleri:

• ODTÜ
• İTÜ
• Boğaziçi Üniversitesi
• Ankara Üniversitesi
• İstanbul Üniversitesi

Vakıf Üniversiteleri:

• Koç Üniversitesi
• Sabancı Üniversitesi
• Bilkent Üniversitesi
• Özyeğin Üniversitesi

Sınıf Ortalamasına Göre Harf Notu Hesaplama

Sınıf ortalamasına göre harf notu hesaplama sürecinde izlenen adımlar:

Veri Toplama:

• Tüm öğrenci notları toplanır
• Sınıf mevcudu belirlenir
• Devamsız öğrenciler çıkarılır

İstatistiksel Hesaplamalar:

• Sınıf ortalaması hesaplanır
• Standart sapma belirlenir
• T-skorları hesaplanır

Not Dönüşümü:

• Bağıl notlar hesaplanır
• Harf notları belirlenir
• Geçme/kalma durumları tespit edilir