İskât ve Devr Hesaplama - 2025

İskât ve devr hesaplama, vefat eden bir kişinin yerine getiremediği ibadetler için yapılması gereken maddi ödemelerin hesaplanmasında kullanılan bir araçtır. Bu hesaplama yöntemi, kişinin hayatta iken çeşitli sebeplerle yerine getiremediği namaz, oruç, zekat gibi temel ibadetlerin yanı sıra diğer dini yükümlülükler için de kullanılmaktadır. İskât bedeli, günümüz şartlarında buğday fiyatları üzerinden hesaplanmakta ve bu bedel fakir kimselere verilmektedir.

İskât-ı salat, kişinin eda edemediği namazlar için yapılan maddi ödemedir. Hanefî mezhebinde, bir günlük beş vakit farz namaz ve bir vitir namazı (toplam altı namaz) için 10.5 kg (onbuçuk kilo) buğday veya değeri kadar para verilmesi gerekir. Bir yıllık namaz iskatı için yaklaşık 3800 kg buğday bedeli hesaplanır. Bu miktar şu şekilde hesaplanır:

• Günlük namaz iskatı: 10.5 kg buğday
• Aylık namaz iskatı: 10.5 x 30 = 315 kg buğday
• Yıllık namaz iskatı: 10.5 x 365 = 3832.5 kg buğday

Oruç iskatı, tutulmayan her bir gün için bir fitre miktarı (yaklaşık 2.5 kg buğday değeri) üzerinden hesaplanır. Ramazan ayı için toplam 75 kg buğday bedeli verilmesi gerekir. Hesaplama şu şekilde yapılır:

• Günlük oruç iskatı: 2.5 kg buğday
• Bir aylık (Ramazan) oruç iskatı: 2.5 x 30 = 75 kg buğday
• Kaza oruçları için: Her gün için 2.5 kg buğday

Zekat iskatı, kişinin hayatta iken ödeyemediği zekat borçları için yapılan hesaplamadır. Zekat miktarı, kişinin malının %2.5'i üzerinden hesaplanır ve bu miktar üzerinden iskat bedeli belirlenir.

Devir işlemi, iskat bedelinin tamamını ödeyemeyecek durumda olanlar için uygulanan alternatif bir yöntemdir. Bu işlemde, belirli bir miktar para veya altın, fakir bir kişiye verilip geri alınarak birkaç kez devredilir. Devir işleminin geçerli olabilmesi için şu şartlara dikkat edilmelidir:

• Devir yapılacak fakirin, zekât alabilecek durumda olması
• Devir yapılan kişinin akıl baliğ ve salih olması
• Devir edilen malın fakirin mülkiyetine gerçekten geçmesi
• Fakirin kendi rızası ile geri vermesi

Devir, vefat eden kişinin kılamadığı namazlar ve tutamadığı oruçlar için verilmesi gereken fidye bedelinin, yeterli mal varlığı olmadığı durumlarda sembolik olarak yapılan bir işlemdir. Bu uygulama, Hanefi mezhebinde kabul görmüş bir uygulamadır.

İskat, kişinin yerine getiremediği ibadetler için fakirlere fidye ödenmesi anlamına gelir. Bu, Allah'ın rızasını kazanmak ve kişinin uhdesindeki borçları ödemek için yapılır. İskat, bir ibadetin terk edilmesinin meşrulaştırılması değil, yapılamayan ibadetler için bir telafi yöntemidir.

İslami devir, iskat bedelinin tamamını karşılayamayan durumlarda, belirli bir miktar para veya altının fakir bir kişiye verilerek tekrar geri alınması ve bu işlemin birkaç kez tekrarlanması sürecidir. Bu uygulama, özellikle Hanefi mezhebinde kabul görmüş bir uygulamadır.

Cenaze iskatı, vefat eden kişinin yerine getiremediği ibadetler için yapılan fidye ödeme işlemidir. Bu işlem, kişinin varisleri veya yakınları tarafından yerine getirilir ve şu adımları içerir:

1. Vefat eden kişinin yaşı ve buluğ yaşı belirlenir
2. Kaza olan ibadetlerin süresi hesaplanır
3. Güncel buğday fiyatları üzerinden iskat bedeli belirlenir
4. Gerekirse devir işlemi uygulanır

Toplam Gün = (Vefat Yaşı - Buluğ Yaşı) × 365
Buğday Miktarı = Toplam Gün × 10.5 kg
İskat Bedeli = Buğday Miktarı × Güncel Buğday Fiyatı

Buğday Miktarı = Kaza Gün Sayısı × 2.5 kg
İskat Bedeli = Buğday Miktarı × Güncel Buğday Fiyatı

Devir İçin Gereken Miktar = Toplam İskat Bedeli × 0.1 (veya %10)

• İskat hesaplamaları Hanefi mezhebi esaslarına göre yapılmaktadır
• Buğday fiyatları güncel piyasa değerlerine göre değişiklik gösterebilir
• Devir işlemi için mutlaka ehil kişilere danışılmalıdır
• Bu hesaplamalar tahmini değerler sunmaktadır
• Kesin uygulama için din görevlilerine danışılması önerilir

Bu hesaplama aracı, güncel buğday fiyatları ve dini hükümler göz önünde bulundurularak düzenli olarak güncellenmektedir. Hesaplamalarda kullanılan değerler ve formüller, güvenilir dini kaynaklar ve güncel ekonomik veriler esas alınarak belirlenmiştir.