Stok Maliyet Hesaplama - 2025

Stok maliyet hesaplama, işletmelerin sahip oldukları stokların değerini ve maliyetini belirlemek için kullanılan önemli bir finansal araçtır. Bu hesaplama yöntemi, işletmelerin stok yönetimini optimize etmelerine, maliyetlerini kontrol altında tutmalarına ve kârlılıklarını artırmalarına yardımcı olur.

Başlıca stok maliyeti hesaplama yöntemleri şunlardır:

• FIFO (First In First Out) - İlk Giren İlk Çıkar
• LIFO (Last In First Out) - Son Giren İlk Çıkar
• Ortalama Maliyet Yöntemi
• Gerçek Parti Maliyeti

FIFO ve LIFO yöntemleri arasındaki temel farklar:

• FIFO: İlk alınan stoklar ilk satılır, yeni stoklar depoda kalır
• LIFO: Son alınan stoklar ilk satılır, eski stoklar depoda kalır
• FIFO enflasyonist dönemlerde daha düşük kâr gösterir
• LIFO enflasyonist dönemlerde daha yüksek kâr gösterir

Stok devir hızı hesaplama formülü:

Stok Devir Hızı = Satılan Malın Maliyeti / Ortalama Stok

Ortalama stok hesaplama:

Ortalama Stok = (Dönem Başı Stok + Dönem Sonu Stok) / 2

Stok maliyetine dahil edilen giderler:

• Satın alma maliyeti
• Depolama maliyetleri
• Sigorta giderleri
• Taşıma ve nakliye giderleri
• Fire ve kayıp maliyetleri
• Finansman giderleri

Negatif stok maliyetini düzeltmek için:

• Stok sayımı yapılmalı
• Kayıt hataları kontrol edilmeli
• Stok giriş-çıkışları gözden geçirilmeli
• Gerekli düzeltme kayıtları yapılmalı

Enflasyon döneminde:

• LIFO yöntemi vergi avantajı sağlar
• Daha yüksek maliyetler gösterilir
• Vergilendirilebilir gelir azalır
• Nakit akışı iyileşir

Etkili stok takip yazılımları şu özelliklere sahip olmalıdır:

• Çoklu maliyet yöntemi desteği
• Otomatik değerleme
• Raporlama araçları
• Entegrasyon yetenekleri

Temel stok maliyet formülü:

Toplam Stok Maliyeti = Satın Alma Maliyeti + Sipariş Maliyeti + Elde Bulundurma Maliyeti

Stok maliyet hesaplamada vergi avantajları:

• Değer düşüklüğü karşılıkları
• Yeniden değerleme
• Fire ve zayiat indirimleri
• Stok değerleme yöntemi seçimi

Ortalama maliyet yöntemi şu şekilde çalışır:

• Tüm alımların toplam maliyeti hesaplanır
• Toplam stok miktarına bölünür
• Birim maliyet bulunur
• Satışlar bu birim maliyet üzerinden değerlenir

Stok optimizasyonu için:

• Minimum stok seviyesi belirlenir
• Maksimum stok seviyesi belirlenir
• Sipariş noktası hesaplanır
• Ekonomik sipariş miktarı belirlenir

Stok bulundurma maliyeti bileşenleri:

• Depolama maliyetleri
• Sigorta giderleri
• Bozulma ve eskime
• Fırsat maliyeti

Gerçek parti maliyeti hesaplama adımları:

1. Parti bazında alım maliyetleri kaydedilir
2. Her parti ayrı izlenir
3. Satışlar ilgili partiden düşülür
4. Parti bazında kâr-zarar hesaplanır

Stok devir hızını artırmak için:

• Talep tahminleri iyileştirilmeli
• Tedarik süresi kısaltılmalı
• Minimum stok seviyeleri optimize edilmeli
• Satış stratejileri gözden geçirilmeli

İşletmenizin özelliklerine göre:

• Sektör dinamikleri
• Stok yapısı
• Vergi avantajları
• Finansal raporlama gereksinimleri

Yazılım seçiminde önemli kriterler:

• Kullanım kolaylığı
• Entegrasyon özellikleri
• Raporlama kapasitesi
• Teknik destek