LRINEC Skoru Hesaplama - 2025

LRINEC (Laboratory Risk Indicator for Necrotizing Fasciitis) skoru, nekrotizan fasiit tanısında kullanılan önemli bir laboratuvar risk değerlendirme aracıdır. Bu skorlama sistemi, yumuşak doku enfeksiyonlarının nekrotizan fasiit olup olmadığını ayırt etmede klinisyenlere yardımcı olur. Özellikle erken tanı aşamasında kritik öneme sahip olan bu skorlama sistemi, hastaların prognozunu belirlemede ve tedavi planlamasında yol göstericidir.

Nekrotizan fasiit, deri altı yumuşak dokuların hızla ilerleyen, yaşamı tehdit eden bir enfeksiyonudur. "Et yiyen bakteri" olarak da bilinen bu durum, tedavi edilmediğinde saatler içinde ölümcül olabilir. Erken tanı ve müdahale hayat kurtarıcıdır.

• Şiddetli, orantısız ağrı
• Ciltte kızarıklık ve şişlik
• Ciltte morarma ve siyahlaşma
• Ateş ve titreme
• Hızlı nabız ve düşük tansiyon
• Genel durum bozukluğu
• Bulantı ve kusma
• Bilinç değişiklikleri

LRINEC skoru hesaplaması, altı farklı laboratuvar parametresinin değerlendirilmesine dayanır. Her parametre için belirlenen değer aralıklarına göre puan verilir ve toplam skor üzerinden risk değerlendirmesi yapılır.

CRP, akut faz reaktanı olarak enfeksiyon şiddetinin önemli bir göstergesidir:

• ≤150 mg/L: 0 puan (Normal enflamatuar yanıt)
• >150 mg/L: 4 puan (Ciddi enflamatuar yanıt)

Lökosit sayısı enfeksiyon varlığını ve şiddetini gösterir:

• <15,000/mm³: 0 puan (Normal yanıt)
• 15,000-25,000/mm³: 1 puan (Orta dereceli yanıt)
• >25,000/mm³: 2 puan (Şiddetli enflamatuar yanıt)

Hemoglobin değeri doku oksijenizasyonunu ve hastalık şiddetini gösterir:

• >13.5 g/dL: 0 puan (Normal değer)
• 11-13.5 g/dL: 1 puan (Hafif anemi)
• <11 g/dL: 2 puan (Belirgin anemi)

Sodyum değeri doku hasarı ve sıvı dengesini gösterir:

• ≥135 mmol/L: 0 puan (Normal değer)
• <135 mmol/L: 2 puan (Hiponatremi)

Kreatinin böbrek fonksiyonlarını ve organ yetmezliğini gösterir:

• ≤1.6 mg/dL: 0 puan (Normal böbrek fonksiyonu)
• >1.6 mg/dL: 2 puan (Böbrek fonksiyon bozukluğu)

Glukoz değeri metabolik stresi ve diyabetik durumu gösterir:

• ≤180 mg/dL: 0 puan (Normal veya kontrollü kan şekeri)
• >180 mg/dL: 1 puan (Hiperglisemi)

LRINEC skoru 0 ile 13 arasında değişmektedir. Risk kategorileri ve klinik yaklaşım şu şekildedir:

• Nekrotizan fasiit olasılığı: <%50
• Yakın klinik takip gerekir
• Diğer yumuşak doku enfeksiyonları değerlendirilmeli
• 12-24 saat içinde tekrar değerlendirme yapılmalı
• Klinik şüphe devam ediyorsa görüntüleme yapılmalı

• Nekrotizan fasiit olasılığı: %50-75
• Cerrahi konsültasyon gereklidir
• Sık laboratuvar kontrolü yapılmalı
• BT veya MR görüntüleme önerilir
• Antibiyotik tedavisi başlanmalı
• Yatarak takip düşünülmeli

• Nekrotizan fasiit olasılığı: >%75
• Acil cerrahi konsültasyon şart
• Yoğun bakım takibi gerekebilir
• Geniş spektrumlu antibiyotik başlanmalı
• Acil cerrahi debridman planlanmalı
• Agresif sıvı resüsitasyonu yapılmalı

Aşağıdaki durumlar nekrotizan fasiit riskini artırır:

• Diyabet (en önemli risk faktörü)
• İmmün yetmezlik durumları
• Kronik böbrek yetmezliği
• Karaciğer sirozu
• Malignite varlığı
• HIV enfeksiyonu

• Travma ve yaralanmalar
• Cerrahi operasyonlar
• İntravenöz ilaç kullanımı
• Böcek ve hayvan ısırıkları
• Kronik yaralar
• Bası yaraları

• Hızlı tanı ve risk değerlendirmesi
• Erken cerrahi konsültasyon
• Geniş spektrumlu antibiyotik başlanması
• Sıvı-elektrolit dengesinin sağlanması
• Ağrı kontrolü

• Acil cerrahi debridman
• Nekrotik dokuların temizlenmesi
• Gerekirse tekrarlayan debridmanlar
• Yara bakımı ve pansumanlar
• Rekonstrüktif cerrahi planlaması

• Yoğun bakım desteği
• Beslenme desteği
• Hiperbarik oksijen tedavisi
• Rehabilitasyon
• Psikolojik destek

• Düzenli sağlık kontrolleri
• Diyabet ve diğer kronik hastalıkların kontrolü
• Bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi
• Hijyen kurallarına uyum
• Sağlıklı beslenme ve yaşam tarzı

• Yaraların temiz tutulması
• Uygun pansuman teknikleri
• Enfeksiyon belirtilerinin takibi
• Gerektiğinde profesyonel yardım alma
• Steril malzeme kullanımı

LRINEC skoru, nekrotizan fasiit riskini değerlendirmek için kullanılan laboratuvar temelli bir skorlama sistemidir. Altı farklı laboratuvar parametresi (CRP, WBC, hemoglobin, sodyum, kreatinin ve glukoz) değerlendirilerek toplam risk puanı hesaplanır. Her parametre için belirlenen değer aralıklarına göre 0-4 arası puan verilir ve toplam skor üzerinden risk değerlendirmesi yapılır.

LRINEC skorlaması, nekrotizan fasiit tanısında yüksek hassasiyet ve özgüllüğe sahiptir. Özellikle yüksek risk grubunda (≥8 puan) tanısal değeri oldukça yüksektir. Ancak tek başına tanı koydurucu değildir ve klinik bulgularla birlikte değerlendirilmelidir.

Tedavi edilmeyen nekrotizan fasiit hızla ilerler ve saatler içinde ölümcül olabilir. Doku nekrozu, sepsis, organ yetmezliği ve ölüm gibi ciddi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle erken tanı ve acil müdahale hayati önem taşır.

LRINEC skoru yüksek (≥8) çıkan hastalarda acil cerrahi konsültasyon, yoğun bakım takibi ve geniş spektrumlu antibiyotik tedavisi gereklidir. Cerrahi debridman planlanmalı ve agresif sıvı resüsitasyonu yapılmalıdır.

Nekrotizan fasiit özellikle diyabet hastaları, bağışıklık sistemi zayıf kişiler, kronik hastalığı olanlar, obez bireyler ve travma/cerrahi geçiren hastalarda daha sık görülür. Ayrıca intravenöz ilaç kullanıcıları da risk altındadır.

Nekrotizan fasiit tanı ve tedavisinde sürekli yeni gelişmeler olmaktadır. Güncel araştırmalar şu alanlara odaklanmaktadır:

• Yeni biyobelirteçlerin keşfi
• Erken tanı yöntemlerinin geliştirilmesi
• Yeni antibiyotik protokolleri
• Minimal invaziv cerrahi teknikler
• İmmünomodülatör tedaviler
• Yapay zeka destekli tanı sistemleri

Diyabetik hastalarda nekrotizan fasiit riski ve prognozu farklılık gösterir:

• Daha yüksek enfeksiyon riski
• Atipik prezentasyon olabilir
• Yara iyileşmesi gecikebilir
• Daha agresif tedavi gerekebilir
• Kan şekeri kontrolü önemlidir

Yaşlı hastalarda dikkat edilmesi gereken özellikler:

• Belirti ve bulgular silik olabilir
• Komorbid hastalıklar tedaviyi zorlaştırabilir
• Fizyolojik rezerv düşüktür
• Rehabilitasyon süreci uzayabilir
• Destek bakım ihtiyacı fazladır

• Erken tanı ve tedavi
• LRINEC skoru yüksekliği
• Yaş ve komorbid hastalıklar
• Enfeksiyonun yaygınlığı
• Organ yetmezliği varlığı
• Cerrahi tedavinin zamanlaması

• Düzenli yara kontrolleri
• Rekonstrüktif cerrahi planlaması
• Fizik tedavi ve rehabilitasyon
• Nüks açısından takip
• Yaşam kalitesi değerlendirmesi