Hisse Arındırma Hesaplama - 2025

Hisse arındırma hesaplama, katılım finans ilkeleri gereğince hisse senedine sahip olunan şirketlerin mahzurlu kazançlarının belirlenmesi ve bu kazançların arındırılması (hayır hizmetlerine bağışlanması) işlemidir. Bu hesaplama aracı, yatırımcıların ellerinde bulundurdukları hisse senetleri için arındırılması gereken tutarları kolayca hesaplamalarını sağlar. Borsa İstanbul'da işlem gören şirketlerin hisse senetleri için arındırma hesaplaması yapılması, İslami finans prensiplerine uygun yatırım yapmak isteyen yatırımcılar için önemli bir gerekliliktir.

Hisse arındırma işlemi, şirketlerin mali verilerinin analiz edilmesi ve mahzurlu gelirlerin tespit edilmesiyle başlar. Şirketler mali verilerini altı aylık dönemler halinde açıklar ve bu dönemlerde oluşan mahzurlu gelirler şirketin toplam pay sayısına bölünerek bir pay başına düşen altı aylık mahzurlu gelir hesaplanır. Bu süreçte bedelsiz sermaye artırımı, temettü ödemeleri ve bedelli sermaye artırımı gibi faktörler de dikkate alınmalıdır.

• Şirketin mali verilerinin incelenmesi
• Mahzurlu gelirlerin tespit edilmesi
• Pay başına düşen mahzurlu gelirin hesaplanması
• Hisse senedinin elde tutulma süresinin belirlenmesi
• Arındırılması gereken toplam tutarın hesaplanması
• Bedelsiz ve bedelli sermaye artırımlarının etkisinin hesaplanması
• Temettü ödemelerinin etkisinin değerlendirilmesi

Bedelsiz hisse dağıtımı ve temettü ödemeleri, hisse arındırma hesaplamasında önemli rol oynar. Bedelsiz sermaye artırımı durumunda, mevcut hisse adedi artacağından, pay başına düşen mahzurlu gelir oranı değişecektir. Temettü ödemeleri ise şirketin dağıttığı karın içindeki mahzurlu gelirlerin tespiti açısından önemlidir.

Bedelsiz sermaye artırımı sonrasında hisse sayısı artacağından, arındırma hesaplaması şu şekilde güncellenir:

• Yeni hisse adedi = Mevcut hisse adedi × (1 + Bedelsiz artırım oranı)
• Yeni pay başına mahzurlu gelir = Eski pay başına mahzurlu gelir ÷ (1 + Bedelsiz artırım oranı)

Bedelli sermaye artırımında rüçhan hakkı kullanımı, arındırma hesaplamasını etkiler. Yeni pay alımı durumunda, alınan paylar için ayrı bir arındırma hesaplaması yapılması gerekir. Rüçhan hakkı hesaplama sürecinde şu adımlar izlenir:

1. Mevcut paylar için arındırma hesaplaması
2. Yeni alınan paylar için ayrı arındırma hesaplaması
3. Toplam arındırma tutarının belirlenmesi

Hisse senedi fiyatlarının düzeltilmesi, arındırma hesaplamasının doğru yapılabilmesi için önemlidir. Borsa hisse düzeltme hesaplama işlemi şu durumlarda gereklidir:

• Bedelsiz sermaye artırımı sonrası
• Temettü ödemesi sonrası
• Bedelli sermaye artırımı durumunda
• Hisse bölünmesi durumunda

Katılım endeksinde yer alan şirketlerin arındırma oranları, düzenli olarak güncellenir ve yayınlanır. Bu oranlar, yatırımcıların doğru arındırma hesaplaması yapabilmeleri için önemli bir referans noktasıdır. BIST hisse arındırma işlemlerinde bu oranlar kullanılır.

Hisse senedi getirilerinin arındırılması, yatırımcının elde ettiği toplam getirinin İslami finans prensiplerine uygun hale getirilmesi için gereklidir. Bu süreçte:

• Sermaye kazancı
• Temettü gelirleri
• Bedelsiz paylar
• Rüçhan hakkı kullanımı

gibi tüm gelir kaynakları dikkate alınır ve gerekli düzeltmeler yapılır.

Hisse hesaplaması, şirketin mali verilerinin analiz edilmesi ve pay başına düşen mahzurlu gelirin hesaplanmasıyla yapılır. Hesaplama için aşağıdaki formül kullanılır:

Arındırılacak Tutar = (Pay Başına Mahzurlu Gelir x Hisse Adedi x Elde Tutma Süresi) / Dönem Süresi

Kuveyt Türk arındırma hesaplama işlemi, kurumun belirlediği standartlara göre yapılır. TKBB Danışma Kurulunun "Pay Senedi İhracı ve Alım Satımı" standardı baz alınarak hesaplama yapılır. Bu standart, arındırma hesaplamasının temel prensiplerini ve uygulama yöntemlerini belirler.

Arındırma hesaplama programı kullanımı için aşağıdaki adımları izleyin:

1. Hisse senedi kodunu girin (örn: THYAO, GARAN)
2. Sahip olduğunuz hisse adedini belirtin
3. Hisseyi elde tutma süresini seçin
4. Pay başına mahzurlu gelir tutarını girin
5. Dönem süresini seçin (6 ay veya 1 yıl)
6. Hesapla butonuna tıklayın

Arındırma oranı 0 olan hisseler, şirketin faaliyetlerinin tamamının katılım finans ilkelerine uygun olduğunu ve arındırma yapılmasına gerek olmadığını gösterir. Bu şirketler genellikle:

• Faiz geliri bulunmayan
• İslami finans prensiplerine uygun faaliyet gösteren
• Mahzurlu gelir kaynağı olmayan
• Katılım endeksi kriterlerine tam uyum sağlayan

işletmelerdir.

Helal finans arındırma kriterleri şunları içerir:

• Faiz gelirleri
• İslami finans prensiplerine uygun olmayan faaliyetlerden elde edilen gelirler
• Şüpheli gelirler
• Mahzurlu faaliyetlerden elde edilen gelirler
• Katılım bankacılığı prensiplerine aykırı işlemlerden elde edilen gelirler

• Arındırma işlemi yılda iki kez yapılmalıdır
• Arındırma tutarı elde edilen karın bir oranı olarak hesaplanmaz
• Zararda olunsa bile arındırma yapılmalıdır
• Arındırma için hissenin satılmasını beklemeye gerek yoktur
• Bedelsiz sermaye artırımı ve temettü ödemeleri arındırma hesaplamasını etkiler
• Rüçhan hakkı kullanımı durumunda yeni paylar için ayrı hesaplama yapılmalıdır
• Hisse fiyat düzeltmeleri arındırma hesaplamasında dikkate alınmalıdır

Aşağıda farklı senaryolar için arındırma hesaplama örnekleri verilmiştir:

• Hisse Kodu: THYAO
• Hisse Adedi: 1000
• Elde Tutma Süresi: 90 gün
• Pay Başına Mahzurlu Gelir: 0.0123 TL
• Dönem Süresi: 180 gün
• Arındırılacak Tutar: (0.0123 × 1000 × 90) / 180 = 6.15 TL

• Hisse Kodu: GARAN
• Başlangıç Hisse Adedi: 1000
• Bedelsiz Artırım: %50
• Yeni Hisse Adedi: 1500
• Elde Tutma Süresi: 120 gün
• Pay Başına Mahzurlu Gelir: 0.0234 TL
• Dönem Süresi: 180 gün
• Arındırılacak Tutar: (0.0234 × 1500 × 120) / 180 = 23.40 TL