Sınır Değer Hesaplama - 2025

Kamu ihalelerinde rekabetin sağlanması, kaynakların verimli kullanılması ve işin kalitesinden ödün verilmeden en uygun fiyata yaptırılması temel amaçtır. Bu dengeyi korumak için geliştirilen en önemli mekanizmalardan biri "Sınır Değer" (Aşırı Düşük Teklif Sınırı) kavramıdır. EKAP Sınır Değer hesaplama işlemi, bir ihalede verilen tekliflerin hangilerinin "aşırı düşük" yani piyasa gerçeklerinin altında olduğunu belirlemeye yarayan matematiksel bir yöntemdir. Aşırı düşük teklif sınırının (Sınır Değer) altında kalan teklifler, idare tarafından sorgulanabilir veya doğrudan değerlendirme dışı bırakılabilir. Bu nedenle, ihaleye katılan firmalar için sınır değerin nerede oluşacağını tahmin etmek, ihaleyi kazanmanın anahtarıdır.

Kamu İhale Kurumu (KİK), her yıl yayımladığı tebliğler ve katsayılar ile bu hesaplamanın parametrelerini günceller. Sınır Değer HESAPLAMA İhale Dergisi gibi sektörel yayınlarda sıkça tartışılan, üzerine makaleler yazılan bu konu, özellikle inşaat (yapım) ve hizmet sektöründeki firmaların en çok ihtiyaç duyduğu analizlerin başında gelir. Bu yazımızda hem sistemin nasıl çalıştığını inceleyeceğiz hem de hesaplama aracımızla nasıl doğru sonuçlar alabileceğinizi anlatacağız.

Sınır değer hesaplaması, ihalesi yapılan işin türüne (Yapım, Hizmet, Mal Alımı) göre tamamen farklı formüllerle yapılır. Tek bir Sınır Değer HESAPLAMA formülü yoktur; her kategorinin kendi dinamikleri vardır.

Yapım işlerinde hesaplama en karmaşık olanıdır. Burada "N Katsayısı" devreye girer. Sınır Değer HESAPLAMA yapım işleri için şu adımları izler:

• Adım 1: Yaklaşık maliyetin %120'sinin üzerindeki ve %40'ının altındaki teklifler "geçersiz" kabul edilerek hesaplama dışı bırakılır (Kabul edilebilir aralık).
• Adım 2: Kalan geçerli tekliflerin "Aritmetik Ortalaması" ve "Standart Sapması" hesaplanır.
• Adım 3: Sınır değerin belirlenmesinde, bu ortalama ve standart sapmaya dayalı yeni bir "İkinci Ortalama" bulunur.
• Adım 4: Son olarak bu ikinci ortalama, idarenin belirlediği veya işin niteliğine göre mevzuatta yazan "N Katsayısı" ile çarpılır.

Formül kabaca şöyledir: Sınır Değer = N x İkinci Ortalama. Tabii bu ikinci ortalamanın bulunması, tamamen istatistiksel standart sapma formüllerine dayanır.

Hizmet alımlarında, özellikle "personel çalıştırılmasına dayalı olmayan" hizmetlerde (yemek, taşıma, temizlik vb.) farklı bir formül kullanılır. Burada "R Katsayısı" önemlidir. Formül genellikle şöyledir:

SD = ( (Toplam Geçerli Teklif + Yaklaşık Maliyet) / (Teklif Sayısı + 1) ) x R

Buradaki R katsayısı, her yıl KİK tarafından 0,79, 0,84 gibi değerler olarak ilan edilir. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmetlerde ise (güvenlik vb.) sınır değer genellikle "Kâr Hariç Yaklaşık Maliyet" olarak sabitlenir, yani ayrıca bir formül işletilmez.

Yapım işlerinin kalbini Sınır Değer HESAPLAMA N katsayısı oluşturur. Bu katsayı, işin niteliğine göre sınır değerin aşağıya veya yukarıya çekilmesini sağlar. KİK tarafından belirlenen genel değerler şöyledir:

• N = 1,00: Üst yapı bina işleri, konut, hastane, okul gibi projelerde kullanılır. Sınır değerin ortalamaya yakın çıkmasını sağlar.
• N = 1,20: Altyapı, yol, köprü, baraj gibi işlerde kullanılır. Bu katsayı sınır değeri yukarı çeker, böylece aşırı düşük tekliflerin elenmesi kolaylaşır veya "sınır değer" daha yüksek bir noktada oluşur.
• N = 0,90 - 1,10: İdarenin inisiyatifinde olan karma işlerde (örneğin ön proje üzerinden yapılan işler) bu aralıkta bir değer belirlenebilir.

İhaleye girmeden önce idari şartnamede N katsayısının kaç olarak belirlendiğine mutlaka bakmalısınız.

En çok karıştırılan konulardan biri budur. Mevzuatımıza göre, Mal alımı sınır değer HESAPLAMA için yapım veya hizmet işlerindeki gibi matematiksel bir formül (N'li, R'li formül) bulunmamaktadır. Mal alımı ihalelerinde idare, yaklaşık maliyete ve diğer tekliflere kıyasla "aşırı düşük" gördüğü teklifleri tespit eder ve açıklama ister. Ancak bu süreç, bir formüle dayalı otomatik bir eleme süreci değildir. İhale komisyonunun takdir yetkisi ve piyasa araştırması (proforma fatura vb.) esastır.

Bir ihaleye teklif verirken stratejinizi ikiye ayırmalısınız:

1. Sınır Değerin Üstünde Kalmak: Eğer ihalenin "Sınır Değer Altı Değerlendirme Dışı Bırakılır" (sorgulamasız yöntem) usulüyle yapıldığını biliyorsanız, hesapladığınız sınır değerin 1 kuruş bile altına inmemelisiniz. Aksi takdirde en düşük fiyatı verseniz bile elenirsiniz.
2. Sınır Değere En Yakın Olmak: İhale "Ekonomik Açıdan En Avantajlı Teklif" (sınır değerin hemen üzerindeki teklif) esasına göre sonuçlanacaksa, sınır değeri nokta atışı tahmin etmek size ihaleyi kazandırır.

Bu stratejileri kurabilmek için manuel hesaplama yapmak yerine, İhale Sınır Değer HESAPLAMa araçlarını kullanmak hata payınızı sıfıra indirir.

Birçok firma kendi oluşturduğu Sınır Değer HESAPLAMA Excel Tablosu ile çalışır. Ancak Excel tablolarında standart sapma formüllerini (STDSAPMA.S vs STDSAPMA.P farkı gibi) yanlış kurmak, N katsayısını yanlış hücreye bağlamak gibi riskler vardır. Ayrıca mevzuat değiştikçe Excel'i güncellemek gerekir. Online hesaplama robotumuz, en güncel formülleri sunucu tabanlı çalıştırdığı için, Excel hatalarından kaynaklı milyonluk tazminat risklerini ortadan kaldırır. Teklifleri kopyalayıp yapıştırarak saniyeler içinde analiz yapabilirsiniz.

Hayır, değildir. N katsayısı (1.00 veya 1.20) işin türüne (Bina veya Altyapı) göre değişir. İhale ilanında bu değer açıkça yazar. Hesaplama yaparken ilandaki N değerini girmelisiniz, aksi takdirde sonuç tamamen yanlış çıkar.

R katsayısı sadece Hizmet Alımı ihalelerinde (personel çalıştırılmayan) kullanılır. Her yıl KİK, 1 Şubat tarihinde geçerli olmak üzere yeni katsayıları açıklar (0.78, 0.79, 0.82 gibi). Hesaplama aracımız bu varsayılan değerleri bilse de, siz ihale yılına ait güncel değeri girmelisiniz.

Sınır değerin altında teklif veren firmalardan, bu işi o fiyata nasıl yapacaklarına dair detaylı analiz (işçilik, malzeme, giderler) istenmesine verilen addır. İdare açıklamayı yeterli bulursa ihaleyi o firmaya verebilir; bulmazsa eler.

Yapım işlerinde, eğer hesaplanan sınır değer yaklaşık maliyetin %40'ından daha düşük çıkarsa, sistem otomatik olarak sınır değeri "Yaklaşık Maliyet x 0,40" olarak sabitler. Bu, ihalenin çok komik rakamlara inmesini engelleyen bir sigortadır.

Sınır değer hesaplaması sonucu oluşan sıralama "Geçici Sıralama"dır. İhale komisyonu belgeleri (teminat, iş bitirme vb.) inceledikten sonra bazı teklifleri eleyebilir. Elenen her teklif, sınır değer hesabını değiştirir. Bu yüzden ihale süreci boyunca sınır değer sürekli yer değiştirebilir (dinamik sınır değer).

Kamu ihaleleri, milimetrik hesapların yapıldığı, kuruşların kazananı belirlediği bir arenadır. EKAP Sınır Değer hesaplama süreci, bu arenadaki pusulanızdır. Aracımızı kullanarak, rakiplerinizin olası teklif senaryolarını simüle edebilir, "5 firma şu fiyatı verirse sınır değer ne olur?" analizini yapabilirsiniz. Kazanmak, sadece iyi fiyat vermek değil, o fiyatın sınır değerin neresinde durduğunu bilmektir.