Ürtiker Kontrol Testi (UCT) – Online - 2025

Bu araç, Ürtiker Kontrol Testi (UCT)ni dijital ortama taşır. Dört sorudan oluşan ölçek, her soru için 0 (en kötü) ile 4 (en iyi) arasında puanlama yapmanızı ister. Toplam puan 0–16 aralığındadır; ≥12 puan iyi kontrollü ürtiker, ≤11 puan ise kontrol sağlanamadı anlamına gelir. Sonuçlar, klinik değerlendirmeye destek olur.

ÜAS7, günlük plak/kabarık (urtika) sayısı ve kaşıntı şiddeti için 0–3 arası puanların 7 gün boyunca toplanması ile elde edilir (0–42). Örnek puanlama: kabarıklık sayısı (0: yok, 1: hafif, 2: orta, 3: şiddetli) + kaşıntı (0–3). ÜAS, aktiviteyi izlerken, UCT kontrol düzeyini ölçer; iki ölçek birbirini tamamlar.

Tanı çoğunlukla kliniktir: aniden beliren kaşıntılı kabarıklıklar (genellikle 24 saat içinde kaybolur) ve/veya anjiyoödem. Kronik ürtikerde, rutin tetkik olarak tam kan sayımı, CRP/ESR gibi temel testler yeterlidir; hedefe yönelik testler (tiroit otoantikorları, enfeksiyon, ilaç/yiyecek ilişkisi) klinik şüpheye göre yapılır. Fiziksel ürtiker şüphesinde tetikleyiciye özgü uyarı testleri (soğuk, basınç, egzersiz, ısı vb.) uygulanabilir.

Vitamin D eksikliği ile kronik ürtiker arasında ilişki bildiren çalışmalar olsa da nedensellik net değildir. Eksiklik saptanırsa yerine koyma tedavisi, genel sağlık ve bağışıklık açısından değerlidir; ancak ürtikerin tek nedeni olarak düşünülmemelidir.

Tetikleyicilerden kaçınma (NSAİİ, alkol, aşırı sıcak/soğuk, basınç/sürtünme, stres vb.), ikinci kuşak antihistaminler ile tedavi, yanıtsızlıkta dozun dörde kadar artırılması, gerekirse omalizumab ve siklosporin gibi ileri seçenekler rehberlerde yer alır. Yaşam tarzı düzeltmeleri (uyku, stres yönetimi), günlük semptom günlüğü ve düzenli takip kontrolün artırılmasına yardım eder.

Akut ürtiker çoğu zaman günler–haftalar içinde geriler. Kronik spontan ürtiker aylar–yıllar sürebilir; önemli bir kısmı zamanla kısmi/tam remisyona girer. Nedensellikte sıkça otoimmün mekanizmalar ve idraksedilemeyen tetikleyiciler rol oynar; bu yüzden “idiyopatik” olarak adlandırılır.

Dermografizm, soğuk ürtikeri, kolinerjik ürtiker, gecikmiş basınç ürtikeri, solar ürtiker, akvajenik ürtiker başlıca tiplerdir. Tanıda hikâye ve uyarı testleri önemlidir.

Yanıt ve nüks durumuna göre değişir. Genellikle ikinci kuşak antihistaminlerle başlanır, 2–4 haftalık aralıklarla yanıt izlenir; kontrol sağlanmazsa doz artırılır veya ileri tedavilere geçilir. Remisyonda kademeli azaltma uygulanabilir.

Ulusal kılavuzlar; tanı, sınıflama (akut/kronik; spontan/uyarılabilir), temel tetkikler ve basamaklı tedavi yaklaşımını vurgular. Bu araç, UCT ile kontrol düzeyini yansıtarak kılavuz temelli izlemi destekler.

Genel olarak kısıtlayıcı diyetler herkese önerilmez. Açık ilişkili tetikleyici (gıda katkıları, alkol, doğal salisilatlar vb.) saptanmışsa eliminasyon kısa süreli denenebilir; aksi halde dengeli bir beslenme sürdürülmelidir.